فونتها یکی از پرکاربردترین عناصری هستند که به طور روزمره تقریبا توسط همه افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد. هرچند بسیاری از ما با برخی از فونت‌های پرطرفدار و پرکاربرد مانند Arial و Times New Roman و غیره آشنا هستیم، با این حال به اینکه این فونتها از کجا آمده‌اند و چگونه طراحی می‌شوند توجه اندکی می‌کنیم. در این پست به نکات مهم آموزش طراحی فونت و همچنین روند طراحی فونت اشاره کرده‌ایم و مراحل آن را در حد توان به صورت تصویری نمایش داده‌ایم.
یکی از مهمترین ابعادی که موجب دشواری طراحی فونتها می‌شود توجه به قابلیت استفاده از آن‌ها در زمینه‌ها و بسترهای مختلف است. نکته مهم دیگر نیز آن است که فونتها نباید از وظیفه اصلی خود غافل شوند و این وظیفه چیزی نیست جز انتقال پیام. بنابرین فونت نباید به گونه‌ای طراحی شود که موجب حواس‌پرتی خواننده از مفهوم اصلی متن گردد. از سختی‌های طراحی فونت که بگذریم، میتوان به فونت به عنوان یکی از زیباترین گونه‌های هنر و طراحی گرافیک نیز نگاه کرد؛ زیرا فرآیند طراحی فونت به گونه‌ای است که هنرمند می‌تواند مهر و نشان و امضای خود را در طراحی هر یک از حروف بزند.
- فهرست مطالبی که در این پست خواهید خواند
- آموزش طراحی فونت و آشنایی با مفاهیم پایه در آن
- آشنایی با فرآیند طراحی فونت
- سخن نهایی در خصوص یادگیری و طراحی تایپ‌فیس و فونت
آموزش طراحی فونت و آشنایی با مفاهیم پایه در آن
طراحی تایپ و فونت (ُType Design) عملی زمان‌بر است، زیرا در روند طراحی فونت و تایپ باید تمامی‌حروف الفبا را از ابتدا طراحی کنید. فرآیند طراحی فونت در زبان‌های مختلف ممکن است دشوارتر نیز گردد – برای مثال طراحی تایپ و فونت در زبان فارسی که هر حرف چندین حالت مختلف نوشتاری دارد، امری بسیار دشوارتر از انگلیسی است. جزئیات بسیاری در طراحی فونت باید مدنظر قرار گیرند و در اغلب مواقع تشخیص اختلاف‌های موجود در میان فونت‌های مختلف برای افراد عادی و حتی هنرمندان امری دشوار است.
ولی هنگامی‌که این جزئیات در قالب یک تایپ در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند میتوان به وضوح شاهد تاثیر آن‌ها در کنار یکدیگر بود.
- پیش از خواندن کامل این مقاله، پیشنهاد می‌کنیم که مقاله دیگر آپگراف در خصوص تفاوت تایپ‌فیس و فونت را مطالعه کنید.
در اغلب مواقع فرآیند طراحی فونت از اسکیس‌ها و طراحی دستی شخص طراح آغاز می‌شود و سپس به صورت ترسیم فنی با کامپیوتر ارائه می‌گردد. اصطلاحات تخصصی بسیاری در هنگام طراحی تایپ و فونت مورد استفاده قرار می‌گیرند که در ادامه به صورت خلاصه‌وار به آن‌ها اشاره کرده‌ایم. با این حال در مقاله‌ای که در سطر قبلی به آن ارجاع دادیم می‌توانید به صورت کامل‌تری با این اصطلاحات آشنا شوید.
- تایپوگرافی چیست؟ هنر نظم‌دهی به تایپ
- تایپ‌فیس چیست؟ طراحی خاص حروف الفبا.
- فونت چیست؟ فایل نرم‌افزاری که دربرگیرنده یک تایپ‌فیس خاص است.
- کالیگرافی چیست؟ متون دستنویسی هنرمندانه که معمولا به کمک ابزار و در لحظه خلق می‌شوند.
این چهار مورد برخی از پرکاربردترین اصطلاحات در دنیای طراحی تایپ‌فیس است که در این آموزش طراحی فونت نیز از برخی از آن‌ها استفاده شده است.
آینده و فرصت‌های شغلی حرفه طراحی فونت
- جامعه سایتهای اینترنتی، شرکتهای ساخت نرم افزار و اپلیکیشن‌ها و کمپانی‌های طراحی گرافیک
- شرکتهای بزرگی همچون ایرانسل و علی بابا در چند سال گذشته سفارش‌هایی برای طراحی فونت اختصاصی داشته اند.
- از مثال‌های دیگری که در این مورد میتوان به آن‌ها اشاره کرد سایت دیجی کالا، نرم افزار اسنپ نیز اشاره کرد که هر کدام، بصورت جداگانه، فونت اختصاصی سفارش داده و در حال نمایش و به کار گیری آن هستند.ق
- در چند سال گذشته، تنوع فونت فارسی بسیار زیاد شده اما متاسفانه بعلت رعایت نکردن اصول صحیح و استاندارد ها، اکثر این فونتها مورد استقبال حرفه ای‌ها قرار نگرفته و در همان ابتدای راه، از گردونه رقابت، خارج شده اند. بنابرین یادگیری صحیح طراحی فونت می‌تواند به شما در ارائه بهتر و افزایش شانس موفقیت طرحتان یاری رساند.
- شما می‌توانید پس از یادگیری طراحی فونت، فونت خود را به شرکتهای نرم افزاری که در این زمینه فعالیت دارند بفروشید و یا با ارائه آن در سایتهای فروش فونت، اقدام به کسب درآمد کنید یا از شرکتهای بزرگ سفارش طراحی فونت بگیرید.
- قابل توجه است که طبق تعرفه انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران در سال ۱۳۹۸، نرخ سفارش طراحی فونت در یک وزن مبلغ ۳۵ میلیون تومان است که البته مبلغ دقیقی نیست و ممکن است بسته به شرکت و تخصص طراح این مبلغ بیشتر و یا کمتر شود.
روند طراحی فونت و فرآیند آن
۱. اصول پایه طراحی فونت را مرور کنید
قبل از اینکه به طور مستقیم وارد مرحله طراحی دستی تایپ‌فیس خود شوید، امری بسیار مهم است که شما با قوانین و اصول اولیه و پایه طراحی فونت آشنا شوید. اگر قصد آموزش طراحی فونت را دارید، یکی از مهمترین نکات توجه به تاریخچه طراحی تایپ و فونت است.
از قرن ۱۵ میلادی به بعد، با گسترش صنعت چاپ، انسان‌ها اصول و قوانین بسیاری را برای طراحی حروف و نحوه چیدمان آن‌ها ارائه کرده‌اند. بیشتر این قوانین بر اثر آزمون و خطا شکل گرفته است. مطمئنا توجه به این اصول در صرفه‌جویی در زمان و انرژی به شما یاری خواهد رساند.
پیش از آغاز بهتر است خود را با برخی از اصطلاحات رایج در صنعت طراحی فونت آشنا کنید. برای مثال در این مقاله (در قسمت بالا) تنها چند مورد از این اصطلاحات را به صورت خلاصه‌وار شرح دادیم. ولی باید گفت که این اصطلاحات بخش بسیار کوچکی از اصطلاحات تخصصی دیگری است که در این صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابرین تنها به خواندن یک مقاله بسنده نکنید.
پیشنهاد ما آن است که با خواندن کتاب‌های مرجع مربوط به آموزش طراحی فونت و روند کار در هنگام طراحی تایپ خود را به صورت آکادمیک برای شروع کار اماه کنید.
اگر به تایپ‌فیس‌های موجود به دقت نگاه کنید، خواهید دید که هر یک از حروف دارای ضخامت‌های مختلفی هستند. این موضوع به خاطر طبعیت از واقعیت است. زیرا یک شخص در هنگام نگارش یک متن با استفاده خودکار، قلمو و غیره حالات مختلفی را به دست و قلم خود می‌دهد که این حالات سبب ایجاد ضخامت‌های مختلفی در هنگام نوشتن می‌گردد. بنابرین یکی از گام‌های شروع کار طراحی فونت، توجه و مطالعه دقیق حالات دست و قلمو در هنگام نوشتن است. البته این در صورتی است که بخواهید طرح شما واقعی جلوه کند!
در ادامه بحث آموزش طراحی فونت باید گفت که همچنین، میتوان حروف را بر اساس شکل کلی آن‌ها در گروه‌های مختلفی طبقه‌بندی نمود. این اشکال کلی عبارتند از مستطیلی، مثلثی و دایره‌ای شکل.برخی از حروف نیز ترکیبی هستند از تمامی‌این اشکال. برای مثال در زبان انگلیسی میتوان به حروف زیر اشاره کرد:
- حروف مستطیلی: H, N, E
- حروف دایره‌ای: O و C
- حروف مثلی: A, V
اما با اندکی تامل میتوان فهمید که در زبان‌های مختلف دنیا، همچون فارسی، چینی و غیره، بیشتر حروف از ترکیبی از این سه شکل ایجاد شده‌اند.
۲. هدف خود از طراحی فونت را پیش از آغاز کار مشخص کنید
اگر قرار باشد که برای یک مشتری کار کنید، پیش از آغاز فرآیند طراحی فونت یک خلاصه از پروژه مد نظر در اختیار شما قرار خواهد گرفت. اما اگر قصد دارید که فونت مخصوص به خود را طراحی کرده و در بازار به فروش برسانید، بهتر است برخی محدودیت‌ها و یک چارچوب کلی برای فونت خود در نظر بگیرید. بنابرین توجه کنید که هر فونتی را نمی‌توان همه‌جا مورد استفاده قرار داد و باید مقصودی را برای آن مشخص کرد.
در زیر برخی از سوالاتی که پیش از آغاز کار بهتر است از خود بپرسید آورده شده است:
- چرا این فونت را طراحی می‌کنم؟
- چه کسی از این فونت استفاده خواهد کرد؟
- این فونت در چه بستر و زمینه‌ای مورد استفاده قرار خواهد گرفت؟
- کدامیک از فونت‌های موجود در بازار با فونتی که قصد طراحی آن را دارید شباهت دارند؟
۳. فونت خود را به صورت دستی ترسیم کنید (اسکیس)
در یکی از مقاله‌های پرطرفدار آپگراف شرح داده‌ایم که اسکیس چیست و چگونه باید آن را آغاز کرد. اگر قصد آموزش طراحی فونت را دارید حتما این مقاله را مطالعه کنید.
در حالت کلی میتوان گفت که اسکیس (Sketching) مرحله‌ای است که فرآیند اصلی طراحی فونت را در بر می‌گیرد. این مرحله از طراحی فونت جایی است که در آن از منشا الهام خود و ایده‌های خود و با توجه به اهداف و چارچوب‌هایی که برای خود مشخص کردید به طراحی و ترسیم کلی ایده‌های خود می‌پردازید.
نکته مهم اینجاست که در این مرحله نیازی به ترسیم تمامی‌حروف الفبا نیست. بلکه شکل‌دهی به ایده‌های کلی خود در قالب یک یا چند ایده کلی است. هدف از اسکیس فونت جهت‌دهی به ایده‌های کلی موجود در ذهن شماست. سبک کلی کار، ارتباط حروف با یکدیگر، توجه به شکل حروف و غیره از جمله ابعادی است که می‌بایست در مرحله اسکیس فونت به آن‌ها پرداخت.
پس از طراحی کلی حروف می‌توانید آن‌ها را در قالب یک یا چند کلمه امتحان کنید تا به ارتباط بین آن بهتر پی ببرید. پس از اینکه چندین بار این فرآیند را طی کردید و سبک و ایده نهایی خود را شکل بخشیدید، نوبت ترسیم فنی و پرزانته کار شماست.
۴. توسعه فونت در نرم‌افزار طراحی
در ادامه آموزش طراحی فونت، به بررسی نرم‌افزارهایی پرداخته‌ایم که برای توسعه و فروش فونت طراحی شده توسط شما مورد نیاز است. هرچه هم که باشد در نهایت شما باید تایپ‌فیس خود را در قالب یک فایل کامپیوتری یا همان فونت ارائه کنید تا سایرین بتوانند از آن استفاده کنند.
یکی از نکات مهم در هنگام آموزش طراحی فونت این است که هرچند که فونتها را میتوان به صورت رستر نیز ارائه کرد، با اینحال نسخه فونت‌های وکتوری بیش از رستر ترجیح داده می‌شود.
بنابرین نرم‌افزار ادوبی ایلوستریتور (یا ایلاستریتور) – illustrator – را میتوان بهترین نرم‌افزار برای طراحی وکتوری معرفی نمود. برخی از فونت‌هایی که دارای جزئیات تزئینی بسیاری هستند و بیشتر کاربرد هنری دارند با فرمت رستری طراحی می‌شوند. یکی دیگر از نرم‌افزارهای طراحی فونت Fontself است که به صورت پلاگین بر روی ایلوستریتور نصب می‌شود.
بعد از نصب و راه‌اندازی نرم‌افزار Fontself اسکیس دستی خود را وارد آن کنید. برای اینکار کافی است از آن عکس گرفته و وارد محبط نرم افزار نمایید. سپس از روی خطوطی که به صورت دستی ترسیم کردید به استفاده از ابزارهای مختلفی که در این نرم‌افزار وجود دارد یک دور ترسیم کنید. در این مرحله ممکن است تغییرات اندکی در تایپ‌فیس خود ایجاد کنید.
۵. خروجی گرفتن از فونت طراحی شده
در آخرین مرحله از آموزش طراحی فونت، و پس از تبدیل کردن حروف خود به گروه (فشردن کلیدهای کنترل و G) نوبت به خروجی گرفتن از فونت و دستیابی به فایل نهایی می‌رسد. اگر از نرم‌افزار Fontself استفاده می‌کنید، محیطی مشابه تصویر زیر برای نمایش فوت شما در هنگام خروجی گرفتن در اختیار شما قرار می‌گیرد. در این مرحله باید برخی از تغییرات نهایی را بر روی فونت خود اعمال کنید – برای مثال توجه به فاصله بین حروف در این مرحله صورت می‌گیرد.
سخن نهایی در خصوص آموزش طراحی فونت
مطمئنا با خواندن یک پست آموزشی درباره آموزش طراحی فونت قادر به طراحی تمام و کمال یک تایپ‌فیس و فونت نخواهید بود. مهمترین گام در یادگیری آغاز به کار و یادگیری تجربی است. بنابرین همین الان نرم‌افزارهای معرفی شده در بخش قبل را دانلود کنید و با چند ایده ساده شروع به طراحی کنید.
حتی می‌توانید برای اغاز به یادگیری روند طراحی فونت و مسلط شدن به فرآیند طراحی فونت یک یا دو مورد از فونت‌های مورد علاقه خود را مجددا طراحی کنید.
این بود آموزش طراحی فونت به صورت کلی و گام به گام. اگر سوالی دارید همین زیر با ما در میان بگذارید تا در حد توان کمک کنیم!
برای مشاهده اخبار جدید و مطالب آموزنده بیشتر به صفحه اینستاگرام آپگراف مراجعه کنید.
