
صداقت جباری در سال 1340 خورشیدی و در استان اردبیل دیده به جهان گشود. او علایق خود در زمینههای خوشنویسی و طراحی گرافیک را در مقطع کارشناسی دانشگاه تهران آغاز کرد. وی سپس در دانشگاه تربیت مدرس به ادامهی تحصیلات خود در مقطع کارشناسی ارشد پرداخت. جباری پس از دریافت درجهی دکترای خود در رشتهی پژوهش هنر و از پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران، در این دانشگاه مشغول به تدریس شد. این هنرمند هماکنون دارای درجهی استادی از انجمن خوشنویسان ایران و همچنین عضو انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران است.
آثار این هنرمند برجسته در دوسالانهها و نمایشگاههای متعددی به نمایش گذاشته شده و برندهی جوایز بسیاری از جمله جایزه بزرگ و مدال طلا با اثر اسماء الحسنی از دوازدهمین دوسالانهی جهانی در بنگلادش (سال 2006) شده است. از افتخارات دیگر وی میتوان به کسب مقام اول در چهارمین مسابقهی بینالمللی خوشنویسی شیخ حمدالله استامبول ترکیه در سال 1998 اشاره نمود.
چند ویژگی آثار صداقت جباری
جباری در اثارش تعهد به چارچوب هندسی کادر را جانشین تمام نظمهایی کرده که کوشیده از آنها بگریزد. در آثار این هنرمند مشترکات ظاهری زیادی با کتیبههای اسلامیبه چشم میخورد اما نوع موازنه و توزیع قوت و ضعف به آنچه در آن آثار دیده میشود شباهت اندکی دارد. صداقت جباری به عمد از وجاهت آهنگین «کتیبه» خروج کرده است.
برای مثال، در دو اثر زیر حروف از روی هم عبور میکنند اما یکدیگر را نمیپوشانند. برخی از آنها بهناگاه تکه میشوند و در یک محیط شلوغ به حیات منفرد و تنهای خود ادامه میدهند. در واقع همزیستی آنها عبارت از نوعی مجاورت غیرهمدلانه است. گویی قرار بوده تصویری از جهان معاصر و روابط حاکم بر آن را ترسیم کنند.
زمینهی اثر متشکل از مایههای رنگی است که فضای اثر را فراگرفتهاند. البته صداقت جباری به همنشینی طیف قهوهای-خاکستری و قهوهای-آبی، به ویژه با حضور فیروزهای علاقه خاصی دارد. اما حضور رنگ گرم قرمز و سبزهای پتینهای در این اثر قدمت کتیبههای خطی را در کتنراست رنگی معاصر بهخوبی به تصویر کشیدهاند. گرایش غالب، در نقاشی-خطهای جباری به طرف رنگهای خاموش است. اما در برخی آثارش حضور ناگهانی رنگهای گرم به شکلی گزیده دیده شده است. قرمزی که در جای جای این اثر پراکنده شده ماهیتی گرما بخش و پرشور دارد. و فضای اثر را بهرغم حضور خود در کنارهها، متأثر کرده است.
آثار نام برده از استاد صداقت جباری را میتوان در ادامه تجربههای پیشین او در مجموعه «راز نهان» بهشمار آورد. هر چند در هر یک از تابلوهای این هنرمند کنکاشی اندیشمندانه رخ میدهد. جباری هنرمندی است که بیش از دو دهه به واسطه حضور آثار نقاشیخطش در عرصه حراجهای بینالمللی اقبال شایستهای یافته است.
تحلیل اثر
در اثر زیر، جباری به دنبال بازآفرینی شکوه فراموششده کتیبههای خوشنویسی (به قلم ثلث و محقق) ایران است. با این تفاوت که هنرمند بیتوجه به قواعد و چارچوبهای هندسی مرسوم، قلمش را آزادانه روی زمینه بومیمیرقصاند. وی همچنین با ضرباهنگ اشارههای قلمش موسیقی دلپذیری را در مقابل چشمان بیننده تصویر میکند.
در اثر حاضر، فرمها و حروف پسزمینه و قسمتهای تیره، همگی در ترکیبی شکلگرایانه و گرافیکی در هم تنیده شدهاند. به صورتی که خطوط بافتی آکنده از گرهخوردگی حروف را پدید میآورند. با این حال، دامنه تضاد بخشهای تیره و روشن در مقایسه با آثار متأخر هنرمند متعادلتر شده است. جباری در این اثر همچون گذشته برای ایجاد بستری چشمنواز، گرایش بیشتری به تکنیک رنگبرداری داشته است. اما ژرفنمایی و نورپردازی خاصش با توجه به رهانویسی و شکل دوایرش ویژگی اکسپرسیوی به فضای کارش وارد کرده است. اما اصل حاکم بر کار او بهطور کلی همان است که بود و بیشترین تضاد رنگی در نقطهگذاریهای پراکنده و اعرابگذاریها به رنگ گرم قرمز است. این سنتی است که سدهها در کتاب آرایی ایرانی نیز سابقه داشته است.

تلاش هنرمند برای تبدیل کردن «سیاهمشق» به یک نقاشی مدرنیستی، آنجا به بار مینشیند که از مفهوم کلمات میگذرد و با رویکردی نوگرایانه به حروف حجم میدهد و با عبور دادن آنها از روی هم، آنیت در کار خوشنویسی را دستمایه اصلی خلق لحظهای ناب در گستره بوم قرار میدهد. نقاشیخط جباری ماندگاری خود را مرهون استفاده از نیروهای کلان رنگ و شکل حروف است. نگاه او به نقطهگذاری و موتیفهای کوچکی است که شکلهای پیوسته بزرگ را میشکنند.
اثر حاضر بدعتی است میان سنتی مقدس با چارچوبهایی از پیشتعیینشده و دست و پاگیر، و تجربه اندیشهورزی در کار نقاشی با خط. ماحصل این بدعت اثری است انتزاعی که در عین وابستگی به حافظه تاریخی یک ملت، روایتی آهنگین از تلاطم خط و رنگ در روزگار معاصر را پیش روی بیننده میگذارد.
اگر علاقهمند به درک بهتر آثار هنری هستید، میتوانید مفاهیم پایهی هنری را در قسمت مقالات آپگراف مطالعه کنید.